Het centrum van Gods handelen

Bijbelse Geografie – Deel 1

De geografische focus van de Bijbel

De focus van Gods Woord is in de eerste plaats het land en het volk Israël, de Messias ¹ en het Koninkrijk van God. In de profetieën over de Messias wordt verlossing beloofd. Maar de verlossing staat vrijwel altijd in een context van het herstel van het land en het volk Israël. De Here Jezus is daardoor niet ‘los verkrijgbaar’.
Israël speelt in Gods gehele verlossingsplan een centrale rol. Dat geldt zowel voor het verleden als voor de toekomstige gebeurtenissen rondom Jezus’ wederkomst (Daniël 7, Zacharia 14, Mattheüs 24, Lukas 21, etc.).

De Vruchtbare Sikkel als kern van Gods handelen

Hoewel de boodschap van de Bijbel en Gods zegen voor alle volken is bestemd, is de focus van Tenach het gebied dat de Vruchtbare Sikkel of de Vruchtbare Halvemaan wordt genoemd. Het omvat in het Westen de Levant of het Morgenland en in het oosten Mesopotamië ².

Mesopotamië vormt, samen met de Levant, het zuidoosten van Anatolië en het noordoosten van Egypte, het gebied van de Vruchtbare Sikkel. Deze term wordt meestal gebruikt om het archeologische gebied aan te geven waar al zeer vroeg landbouw is ontstaan en waar zich veel van de belangrijkste steden van de oudheid bevinden; Jericho en Damascus in het westen, en in het oosten Ur (der Chaldeeën), Ninevé en Babel (Babylon). Babel wordt al in Genesis genoemd. Het is Hebreeuws voor verwarring (Gen. 11:9). De stad is een soort tegenhanger van Jeruzalem, de stad van vrede. Babel is in de Bijbel niet alleen een fysieke stad, maar staat ook voor een geestelijke macht, waarmee uiteindelijk zal worden afgerekend (Opb. 18).

Het gebied van de Vruchtbare Sikkel omvat de uiterste grenzen van het gebied dat aan het ‘Zaad van Abraham’ wordt beloofd (Gen. 15:18). Volgens de profeten zal hier zowel een fysiek als een geestelijk koninkrijk worden gesticht, met Jeruzalem als hoofdstad (Jesaja 2:1-5, 4:1-6, 24:23; Micha 4:1-7; Zach. 14:4-11, etc.).

De strategische ligging van Israël

Israël ligt op een landbrug tussen 3 continenten en daardoor op een centrale plaats.
In de oudheid liepen een aantal belangrijke handel routes door Israël waardoor het een gunstige plaats was om van daaruit het evangelie over de wereld te verspreiden.

Deze wereldkaart uit 1581 van de Duitse predikant en theoloog Heinrich Bünting, is gebaseerd op Ezechiël 5:5 “Zo zegt de Heere HEERE: Dit is Jeruzalem: Ik heb het te midden van de heidenvolken gezet met landen eromheen.”

De verre kustlanden

Het is niet toevallig dat het evangelie zich vanuit Jeruzalem, Judea en Samaria, allereerst naar Klein-Azië verspreidde en nadien naar de rest van de bewoonde wereld (Mat. 24:14). Daarmee werden de woorden uit de profeten vervuld dat het Woord de Heren in de kustlanden moest worden gepredikt (Jesaja 42:4, Jeremia 31:10, etc.).

Jesaja 42:1 Zie, Mijn Knecht, Die Ik ondersteun, Mijn Uitverkorene, in Wie Mijn ziel een welbehagen heeft; Ik heb Mijn Geest op Hem gelegd. Hij zal tot de heidenvolken het recht doen uitgaan.
2  Hij zal niet schreeuwen, Hij zal Zijn stem niet verheffen, Hij zal Zijn stem op straat niet laten horen.
3  Het geknakte riet zal Hij niet verbreken, de uitdovende vlaspit zal Hij niet uitblussen; naar waarheid zal Hij het recht doen uitgaan.
4  Hij zal niet uitdoven, Hij zal niet geknakt worden, totdat Hij het recht op aarde zal hebben gevestigd. De kustlanden zullen uitzien naar Zijn onderricht.

Kustlanden is een min of meer vast begrip in de Bijbel. In de profeten lezen we verschillende keren over de ‘kustlanden’ of de ‘verre kustlanden’, ook wel vertaald met ‘eilanden die verre zijn’ (Jes. 49:1, 51:5, 66:19; Jer. 31:10; etc.).
Soms wordt gedacht dat hiermee het Verenigd Koninkrijk of zelfs Amerika wordt bedoeld. Maar voor Joden waren de eilanden of kustlanden de landen rond de Middellandse Zee, en in het bijzonder het vaste land van Klein-Azië met de bijbehorende eilanden. Voor hen was dat tevens ‘het einde van de aarde’ en een gebied dat symbool stond voor de heidenvolken in het algemeen (vgl. Hd. 1:8).

In Jesaja 66:19 staat dat het Gods heerlijkheid onder de heidenvolken verkondigd zal worden. In deze profetie worden volken genoemd die rond de Middellandse Zee leefden. Daarbij wordt Javan (Griekenland) letterlijk genoemd. In Handelingen zien we hiervan de vervulling, wanneer het evangelie in als eerste het gebied rond de Middellandse Zee wordt verkondigd, in het bijzonder in Klein-Azië, waar zich ook de zeven gemeenten uit Openbaring 1 en 2 bevonden.

Het ontdekken van Gods boodschap

Bij alle Bijbelverhalen draait het uiteindelijk de boodschap die de schrijvers ons mee willen geven. Voordat we Gods Woord in ons dagelijks leven toe kunnen passen zullen we eerst moeten ontdekken wat deze boodschap is.
De kern van Zijn boodschap kunnen we in eerste instantie ontdekken door Bijbelboeken in hun geheel te lezen en daarbij ‘Schrift met Schrift te vergelijken’. Bijbeluitgaven die tekstverwijzingen bevatten kunnen daarbij helpen. Bij het lezen mogen we bidden om wijsheid en inzicht van Gods Geest (1Kor. 12:7; Kol. 1:9, 2:2).

Taalstudie, cultuurstudie en studie van de geschiedenis van Israël met de omliggende landen kunnen helpen om de kernboodschap beter te herkennen. Daarbij is kennis van de Bijbelse geografie eveneens onontbeerlijk.

Tip: Maak bij het lezen van de Bijbel zoveel mogelijk gebruik van een (Bijbelse) atlas, gebruik historische landkaarten die op het internet zijn te vinden of maak gebruik van een Bijbelse Encyclopedie die afbeeldingen en kaarten bevat. Houd er wel rekening mee dat sommige plaatsnamen meer dan eens voorkomen.

In deze serie zullen we regelmatig, aan de hand van voorbeelden, laten zien hoe kennis van de Bijbelse geografie ons kan helpen om Bijbelverhalen beter te kunnen plaatsen en om de geestelijke betekenis beter te verstaan.

Naar Deel 2.