Inleiding
De eerste vijf boeken van de Bijbel worden in het Hebreeuws Tora (of Thora) genoemd (תּוֹרָה), dat ‘instructie’, en ‘onderwijzing’ betekent. Het woord is afgeleid van het Hebreeuwse werkwoord ‘jara’ dat ‘een pijl in de roos schieten’ betekent, oftewel ‘het doel raken’. Het is het tegenovergestelde van het Hebreeuwse woord ‘chata’ dat ‘doel missen’ of ‘zonde’ betekent.
Het werkwoord ‘jara’ wordt ook gebruikt voor de slagregens, die voor Israël de leraar ter gerechtigheid zijn (Joël 2:23).
De Tora wordt ook wel met het Griekse woord Pentateuch (= de vijf rollen) aangeduid, vanwege het feit dat het de vijf boeken van Mozes zijn.
Joden noemen de vijf boeken van Mozes in het Hebreeuws ook wel ‘Choemasj’ (de vijf) of ‘Chamisja sifré Ha-Tora’ (= de vijf boeken van de Tora).
De indeling van de Tora
De Tora bestaat uit vijf delen of boeken. De namen van de boeken zijn in het Hebreeuws ontleend aan de eerste woorden waarmee de boeken beginnen. Later is er een Griekse vertaling gemaakt van de Tora en de overige boeken van de Hebreeuwse Bijbel. In deze vertaling hebben de boeken een naam gekregen die enigszins de inhoud van het boek weergeeft.
Deze namen zijn via het Latijn uiteindelijk in de Nederlandse Bijbel terechtgekomen.
(In sommige talen, zoals in het Duits, spreekt men van het ‘Eerste boek van Mozes’, ‘het Tweede boek van Mozes’, etc.)
| HEBREEUWS | BETEKENIS | GRIEKS (LXX) | BETEKENIS |
| Be-reshiet | In een begin | Genesis kosmou | Wording der wereld |
| Shemot | Namen | Exodos Aigyptou | Uittocht uit Egypte |
| Wa-jikra | En Hij riep | Leuitikon (Leviticus) | genoemd naar de levieten |
| Be-midbar | In de woestijn | Arithmoi (Numeri) | Getallen |
| Dewariem | Woorden | Deuteronomion | Tweede wet / herhaling wet |
| HEBREEUWS | LATIJN | INHOUD VAN HET BOEK |
| Bereshiet | Genesis | Zondeval en belofte, de aartsvaders en Jozef |
| Shemot | Exodus | Vervulling van de belofte, de verlossing De bouw van Gods Woning, de Tabernakel |
| Wajikra | Leviticus | Het priesterschap en de offers Het dienen van God en mensen |
| Bemidbar | Numeri | Het leven met God in de woestijn (beeld v.d. wereld) |
| Dewariem | Deuteronomium | Uitwerking van de instructie |
Een dertienjarige (Bar Mitswa) leest voor uit de Tora
De Tora is ook in onze tijd nog van belang. Jesjoea (Jezus) zegt in Mattheüs 5:17 dat Hij niet is gekomen om de Tora te ontbinden (= buiten werking te stellen), maar om te vervullen (= nauwkeurig uitvoeren wat op Hem betrekking heeft). In Lukas 16 zegt Hij:
Gemakkelijker zouden hemel en aarde vergaan, dan dat er van de Tora een tittel zou vallen (Lukas 16:17). (Een tittel is een kleine krul aan Hebreeuwse letters.)
De volgorde van de Bijbelboeken in Nederlandse bijbels
De boeken van het Eerste Testament of Hebreeuwse Bijbel hebben in Hebreeuwse gedrukte Bijbels een andere volgorde dan in de Nederlandse Bijbels.
De Christelijke indeling van het Eerste Testament (sinds de 2e eeuw ook wel Oude Testament genoemd) heeft de boeken verdeeld in vier hoofdgroepen:
1. De Pentateuch; de vijf boeken van Mozes.
2. De Historische boeken; Jozua, Richteren/Rechters, Ruth, 1-2 Samuël, 1-2 Koningen, 1-2 Kronieken, Ezra,Nehemia en Ester.
3. De Wijsheidsboeken of Poëtische Boeken; Job, Psalmen, Spreuken, Prediker, Hooglied.
4. De Profetische boeken; de 4 Grote Profeten: Jesaja, Jeremia (met Klaagliederen), Ezechiël en Daniël; en de Twaalf Kleine Profeten.
Overzicht van de christelijke indeling:
1. DE PENTATEUCH OF BOEKEN VAN MOZES (5 BOEKEN)
- GENESIS
- EXODUS
- LEVITICUS (WAJIKRA)
- NUMERI
- DEUTERONOMIUM
3. DE HISTORISCHE BOEKEN OF GESCHRIFTEN (17 BOEKEN)
- JOZUA
- RICHTEREN
- RUTH
- I + II SAMUEL
- I + II KONINGEN
- I + II KRONIEKEN
- EZRA
- NEHEMIA
- ESTER
3b De dichterlijke boeken
- JOB
- PSALMEN
- SPREUKEN
- PREDIKER
- HOOGLIED
2. DE PROFETEN (17 BOEKEN)
* GROTE PROFETEN (5 BOEKEN)
- JESAJA
- JEREMIA
- KLAAGLIEDEREN (Geschreven door Jeremia)
- EZECHIEL
- DANIEL
* KLEINE PROFETEN (12 BOEKEN)
- HOSEA
- JOËL
- AMOS
- OBADJA
- JONA
- MICHA
- NAHUM
- HABAKUK
- ZEFANJA
- HAGAI
- ZACHARIA
- MALEACHI
De volgorde van de bijbelboeken in de Hebreeuwse bijbel (TeNaCH)
Het Eerste (of Oude) Testament wordt in het Hebreeuws TeNaCH of TaNaCH (תַּנַ”ךְ) genoemd.TeNaCH is samengesteld uit de beginletters van de drie delen van .van het Eerste Testament:
תּוֹרָה de Tora (Pentateuch), נְבִיאִים de Newi’iem (Profeten),כְּתוּבִים de Ketoeviem (Geschriften). De eerste letters van de drie delen Tora, Newie’iem en Ketoeviem vormen het woord TeNaCH (Joden spreken niet van het Oude Testament maar van TeNaCH of van de ‘Hebreeuwse Bijbel’.)
De eerste letters van de drie delen Tora, Newie’iem en Ketoeviem vormen het woord TeNaCH. (Daarbij wordt de k van Ketoeviem een zachte ch-klank, omdat de letter kaf aan het eind van een woord nooit als k, maar als ch wordt uitgesproken.)
In het Nieuwe Testament wordt het woord Tora met met het Griekse woord ‘Nomos’ weergegeven, dat meestal met ‘Wet’ wordt vertaald. Met ‘Wet’ kan echter ook TeNaCH als geheel worden bedoeld, zoals in Johannes 15:25, waar wordt gerefereerd aan Psalm 69:4 (de Psalmen zijn geen onderdeel van de Tora).
Het gehele Eerste Testament wordt ook wel aangeduid met “Wet, Profeten en Psalmen” zoals in Lukas 24:44.
Overzicht van de Joodse indeling:
1. DE TORA (5 BOEKEN)
- GENESIS (BERESHIET)
- EXODUS (SHEMOT)
- LEVITICUS (WAJIKRA)
- NUMERI (BEMIDBAR)
- DEUTERONOMIUM (DEWARIEM)
2. DE PROFETEN (Newie’iem) (21 BOEKEN)
* EERSTE / VROEGE PROFETEN (6 BOEKEN)
- JOZUA (JEHOSHOE’A)
- RICHTEREN (SHOFTIEM)
- I + II SAMUËL (SHMO’EL)
- I + II KONINGEN (MELECHIEM)
* LATE / LAATSTE PROFETEN (3 BOEKEN)
- JESAJA (JESHAJAHOE)
- JEREMIA (JERMIJAHOE)
- EZECHIËL (JECHEZKEL)
* KLEINE PROFETEN (Newie’iem) (12 BOEKEN)
- HOSEA (HOSHEA)
- JOËL
- AMOS
- OBADJA (OWADJAH)
- JONA
- MICHA
- NAHUM (NACHOEM)
- HABAKUK (CHABAKOEK)
- ZEFANJA (TSEFANJAH)
- HAGAÏ (CHAGAI)
- ZACHARIA (ZECHARJAH)
- MALEACHI
3. GESCHRIFTEN (Ketoewiem) (13 BOEKEN)
- PSALMEN (TEHILIEM)
- SPREUKEN (MISHLEE)
- JOB (IEJOW)
- 5 FEESTROLLEN
- HOOGLIED (SHIER HA’SHIRIEM)
- RUTH (ROET)
- KLAAGLIEDEREN (EECHA)
- PREDIKER (KOHELET)
- ESTER
- DANIEL
- EZRA
- NEHEMIA (NECHEMJA)
- I + II KRONIEKEN (DIWREE HAJAMIEM)
GOD IS EEN
Joden tellen de Bijbelboeken op verschillende wijzen. De meest gangbare telling is 22 boeken. Dit getal komt overeen met de 22 letters die het Hebreeuws kent.
In een andere telling komt men tot 39 boeken. Voor Joden is dat eveneens een symbolisch getal. In het Hebreeuws heeft iedere letter (en daardoor ieder woord) een getalswaarde. We spreken dan van de ‘gematria’ van een letter of een woord. Omgekeerd herinnert een getal aan een Hebreeuws woord (vergelijk Openbaring 13:18). De Hebreeuwse Bijbel heeft 39 boeken. De Tora en profeten zijn samen 26 boeken. 26 is het getal van Gods heilige vierletterige naam (J-H-W-H). De Geschriften zijn met 13, dat is het getal van het Hebreeuwse woord één (ECHAD). Op deze manier komt in de indeling van de boeken de dagelijkse Joodse belijdenis, “God is één”, naar voren. Deze belijdenis, afkomstig uit Deuteronomium 6:4, heet “het SJEMA”.
De Tora bestaat, zoals we al eerder zagen, uit vijf boeken; Genesis, Exodus, Leviticus, Numeri en Deuteronomium. Deze boeken bevinden zich in gedrukte bijbels aan het begin van de bijbel.
In een synagoge bevinden de 5 boeken zich samen op een grote rol, die we meestal ‘Sefer Tora’ noemen.
De 39 boeken van de Hebreeuwse Bijbel worden verdeeld over 16 rollen.
Bij het voorlezen wordt meestal een klein handje gebruikt. Deze heet in het Hebreeuws ‘Jad’.
De belofte van de Messias
In de Tora en de overige Bijbelboeken wordt de komst van de Messias (Hebreeuws voor Christus) voorzegd.
Zelfs de lijsten met namen bevatten heenwijzingen naar de Messias.
Zie hiervoor Van Adam tot Noach over de verborgen boodschap in geslachtsregisters.
Gods blauwdruk
Nadere informatie over de Tora als Gods blauwdruk is hier te vinden.
Woordenlijst
Aartsvaders
(אבות)(Grieks: patriarchen) – Abraham/Awraham, Isaäk/Jitschak en Jakob/Ja’akov. In Handelingen 7:8-9 worden ook de twaalf zonen van Jakob aartsvaders genoemd.
Het voorvoegsel ‘aart’ is afgeleid van het Griekse woord ‘archè’ (eerste, voornaamste, fundament, aanvoerder) en is ook terug te vinden in woorden als aartsengel/archangel (aanvoerder van engelen), aartsbisschop en architekt (bouwmeester).Bar Mitswa
(בר מצוה)Letterlijk: “zoon van het gebod”; een jongen die dertien wordt en oud genoeg wordt geacht om zelf de geboden (mitswot) te kunnen houden. Op veel plaatsen is het de gewoonte dat hij op de sjabbat na zijn dertiende verjaardag in de synagoge uit de Tora leest. Dit gebruik bestaat sinds de middeleeuwen. Sommige Joodse stromingen vieren de ‘bat mitswa’ (de dochter van het gebod) wanneer een meisje 12 jaar wordt.
Septuagint / Septuaginta / LXX
Toen het Grieks in het Oost-Romeinse Rijk de voertaal werd, maakten de Joden rond 200 voor Christus een Griekse vertaling van de Hebreeuwse Bijbel. Deze vertaling, waaraan zeventig rabbijnen zouden hebben gewerkt, kreeg uiteindelijk de Latijnse naam Septuagint. (Het is een afkorting van ‘interpretatio septuaginta interpretum virorum’ – ‘de vertaling van de 70 vertalers’). De Septuagint, soms weergegeven met Romeinse cijfers LXX (=70) wordt in het Nieuwe Testament vaak geciteerd omdat dit ook in het Grieks is geschreven.
De Septuagint is soms verklarend (een parafrase) en daardoor niet altijd een letterlijke vertaling van het Hebreeuws. Zo staat aan het eind van Jesaja 28:16 “wie gelooft, die zal niet haasten”. De Septuagint geeft dit als volgt weer: “Wie in (op) Hem gelooft, zal niet beschaamd worden”.
Petrus citeert deze tekst in 1 Petrus 2:6 niet uit het Hebreeuws, maar uit de Joodse Septuagint.Wanneer gevangen werden vrijgelaten uit de donkere kerkers, was het alsof hun ogen werden geopend. De LXX voegt dit toe aan Jesaja 61:1. Lukas citeert (in hoofdstuk 4:18) letterlijk de Septuagint. Zo zijn er tal van voorbeelden.
De Septuagint is de Bijbelvertalers tot hulp geweest bij het vertalen van Hebreeuwse woorden waarvan de betekenis niet helemaal duidelijk of zelfs onbekend was. ... [Lees meer]
Tenach / Tanach
(תְּנַ״ךְ-תַּנַ״ךְ)De Hebreeuwse Bijbel of het Eerste Testament/Verbond. Vanaf de 2e eeuw door Christenen het Oude Testament genoemd, een naam die Joden liever niet gebruiken. Het woord TeNaCH is samengesteld uit de Hebreeuwse beginletters van de drie delen: Tora (T), Profeten (N) en Geschriften (CH).
Zie deze pagina voor uitgebreidere informatie.
Tora / Torah / Thora
(תורה)Aanduiding voor de 5 boeken (of de wet) van Mozes.
Letterlijk: instructie. Tora is afgeleid van het Hebreeuwse werkwoord ‘jarah’ dat o.a. betekent: een doel raken, onderwijzen, maar ook regenen (Hosea 6:3). Het is een antoniem (tegenstelling) van het Hebreeuwse werkwoord ‘doel missen’ oftewel ‘zondigen’.
Het woord Tora heeft een aantal verschillende betekenissen:- Instructie, onderwijzing (spreuken 3:1).
- Een aanduiding voor de 5 boeken van Mozes, de Pentateuch. (Meestal vertaald met ‘Wet’ of ‘de Wet van Mozes’, zoals in Mattheüs 11:13: “al de Profeten en de Wet (= de Pentateuch) hebben geprofeteerd tot Johannes toe”.
- Soms een aanduiding voor het boek Deuteronomium (het boek der wet).
- Een boekrol met de 5 boeken van Mozes (sefer Tora).
- Het hele Eerste/Oude Testament (door Joden Tenach genoemd).
- De wet van Christus (1 Cor. 9:21, Gal. 6:2, Joh. 13:34,35)
Naast de geschreven Tora kennen Joden de mondelinge Tora. Dat zijn de lessen en instructies die van vader op zoon zijn doorgegeven en die na de verwoesting van de tempel op schrift zijn gesteld in o.a. de Misjna.
